Trong bóng đá có nhiều đội hình chiến thuật khác nhau. Một trong số đó là mô hình 5 hậu vệ, với nòng cốt là 3 trung vệ và 2 hậu vệ tấn công. Nó xuất hiện từ rất sớm và vẫn rất phổ biến trong bóng đá hiện đại. Nhiều người cho rằng đây là sơ đồ phòng ngự tiêu cực. Trên thực tế, 5 hậu vệ mang tới sự linh hoạt cao cả trong tấn công cũng như phòng ngự.
Trong nội dung dưới đây Zocker sẽ chia sẻ chi tiết về Đội hình 5 hậu vệ bóng đá. Qua đó chúng ta có thêm nhiều kiến thức hữu ích liên quan tới môn “thể thao vua” nhé.
Các vị trí trong đội hình 5 hậu vệ
Mô hình đá bóng với 5 hậu vệ đã manh nha từ những năm 1920 của thế kỉ trước và trải qua những giai đoạn khác nhau. Ở thời điểm này, thường có 4 hậu vệ và 1 hậu vệ quét (Libero) – cầu thủ này không kèm người cụ thể mà đứng ở đằng sau hàng thủ và có nhiệm vụ quét dọn mọi nguy hiểm, đồng thời lấp vào khoảng trống mà các hậu vệ khác để lại.
Những năm 1960 – 1970 là thời kỳ đỉnh cao của bóng đá phòng ngự. Phía trên thủ môn thường có 1 Libero, 3 hậu vệ và 1 tiền vệ phòng ngự. Tuy nhiên, các đội áp dụng lối chơi phòng ngự số đông thường bị chỉ trích vì triệt tiêu sự hấp dẫn của bóng đá. Tuy vậy, nó cũng đặt nền móng cho khái niệm phòng thủ chặt & phản công nhanh.
Từ năm 1990 tới nay, đội hình 5 hậu vệ được tái sinh với tư duy mới. Các đội bóng áp dụng lối chơi áp sát, kiểm soát không gian và tấn công một cách có tổ chức, chứ không còn là phòng ngự bị động. Các huấn luyện viên cũng thường xuyên sử dụng nó nhằm tạo ra sự cân bằng giữa kiểm soát và số lượng cầu thủ ở phía sau.
Hiện nay, đội hình 5 hậu vệ không chỉ là phòng ngự đơn thuần. Nó được xây dựng dựa trên 1 hàng phòng ngự rộng và có chiều sâu, cho phép kiểm soát sân bóng hiệu quả hơn. Các vị trí trong 5 cầu thủ gồm: 3 trung vệ và 2 hậu vệ cánh. Cụ thể:
- 1 trung vệ trung tâm thường là tiền vệ trung tâm đá thòng hoặc 1 trung vệ quét, có nhiệm vụ lấp các khoảng trống cũng như chỉ huy phòng thủ.
- 2 trung vệ biên, không chỉ phòng thủ mà còn có nhiệm vụ kèm sát các tiền đạo đối phương, hỗ trợ xây dựng bóng từ dưới lên.
- 2 hậu vệ cánh, họ tạo thành hàng phòng ngự 5 người khi không có bóng, lấp đầy các khoảng trống ở biên. Khi đội nhà triển khai tấn công thì họ trở thành những cầu thủ chạy cánh, cung cấp chiều rộng, tạt bóng, thậm chí là tham gia dứt điểm, là nguồn cung cấp nhân lực chính cho các đợt tấn công.
Nhìn chung, 3 trung vệ thường được coi là trái tim của đội hình. Trong khi 2 hậu vệ cánh nắm giữ chìa khóa cho cả biến thể của đội hình. Họ không hẳn là hậu vệ biên truyền thống, cũng không phải tiền vệ cánh, mà lạ sự kết hợp của cả 2.
Tác dụng của đội hình 5 hậu vệ
Đội hình 5 hậu vệ có rất nhiều công dụng:
- Phòng ngự vững chắc: Tạo ra thế áp đảo về số lượng (hậu vệ so với tiền đạo và tiền vệ đối phương) – đặc biệt là ở trong khu cấm địa khiến họ khó tìm được khoảng trống. Ba trung vệ có thể bao quát tốt chiều rộng cũng như chiều sâu khu vực 16 mét 50, dễ dàng kèm cặp 2 tiền đạo của đối phương mà vẫn còn người dự bị. Hai hậu vệ cánh cũng bọc lót, ngăn chặn hiệu quả các pha tạt bóng từ biên của đối phương.
- Phản công sắc bén: Đây là điểm mạnh đầu tiên của sơ đồ. Khi giành được trái bóng đội hình có thể chuyển trạng thái cực nhanh. Hai hậu vệ cánh có thể ngay lập tức bật cao và trở thành 2 tiền vệ cánh. Các tiền đạo, tiền vệ trung tâm đồng thời di chuyển, tạo ra các mũi tấn công đa dạng, bất ngờ.
- Kiểm soát trung lộ: Với 3 trung vệ, đội hình này rất khó bị đánh bại qua các đường chuyền trung lộ, và đối phương buộc phải di chuyển bóng ra biên – nơi họ dễ bị mất bóng hơn.
- Linh hoạt trong chiến thuật: Mô hình 5 hậu vệ có thể dễ dàng chuyển đổi sang các đội hình khác tùy theo diễn biến cụ thể trên sân. Khi tấn công có thể chuyển thành 3 – 5 – 2 hoặc 3 – 4 – 3. Còn khi phòng ngự có thể lùi sâu thành 5 – 4 – 1, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết ở phần dưới.
Các biến thể thường sử dụng với 5 cầu thủ phòng ngự
Sự linh hoạt của sơ đồ nằm ở cách sắp xếp hàng tiền vệ và tiền đạo.
Biến thể 5 – 3 - 2
Cấu trúc gồm 5 hậu vệ, 3 tiền vệ trung tâm, 2 tiền đạo. Ưu điểm của nó là rất vững chắc và cân bằng. 3 tiền vệ trung tâm giúp đội kiểm soát tốt khu vực giữa sân, hỗ trợ cả phòng ngự cùng với tấn công. Đây được xem là biến thể cân bằng nhất.
Biến thể 5 – 2 - 3
Gồm 5 hậu vệ, 2 tiền vệ trung tâm, 3 tiền đạo (1 trung phong cắm và 2 tiền đạo cánh). Ưu điểm của nó là tấn công mạnh mẽ, trực diện. 3 tiền đạo tạo ra nhiều sức ép lên hàng thủ của đối phương, rất phù hợp để phản công nhanh. Nhược điểm của nó là 2 tiền vệ trung tâm có thể bị quá tải, đòi hỏi họ phải có thể lực cùng khả năng phòng ngự tốt.
Biến thể 5 – 4 - 1
Gồm 5 hậu vệ, 4 tiền vệ (2 tiền vệ trung tâm, 2 tiền vệ cánh), 1 tiền đạo cắm. Ưu điểm là phòng ngự vô cùng chặt chẽ, tạo thành 2 lớp rào án ngữ trước khung thành của thủ môn. Phù hợp để chơi bảo toàn tỷ số, chơi phản công. Hai tiền vệ cánh trong sơ đồ này có xu hướng thiên về phòng ngự nhưng vẫn hỗ trợ tấn công tốt khi có cơ hội.
Lịch sử bóng đá ghi nhận Antonio Conte là một bậc thầy của sơ đồ 5 – 3 - 2. Ông đã dùng nó để lên ngôi vô địch Ngoại hạng Anh với Chelsea và cùng Inter Milan. Đội tuyển quốc gia Hà Lan và huấn luyện viên Louis van Gaal cũng là một người ưa thích hệ thống 3 – 5 - 2 / 5 – 3 - 2.
Nhược điểm và rủi ro của đội hình 5 hậu vệ
Mô hình 5 hậu vệ đòi hỏi thể lực lớn từ 2 cầu thủ chạy cánh do họ phải thường xuyên lên công – về thủ trong toàn bộ thời gian diễn ra trận đấu. Nếu thể lực yếu thì hàng phòng ngự sẽ bị hở sườn hoặc đối phương khai thác.
Khi hàng phòng tập trung đông người, tiền vệ trung tâm (thường chỉ có 2 – 3 người) bị đối phương áp đảo, các tiền đạo thường “đói” bóng, không nhận được bóng và bị cô lập.
Ngoài ra, mô hình 5 hậu vệ cũng có điểm yếu là khoảng trống giữa 2 cánh và trung vệ biên. Nó còn được xem là khe hở chiến thuật chính có thể khai thác. Nếu cầu thủ chơi ở cánh dâng cao và không kịp lùi về thì khoảng trống sẽ rất lớn, buộc các trung vệ biên phải di chuyển ra ngoài và có thể dẫn tới nguy cơ hàng thủ bị mất ổn định.
Do dồn nhiều ở khu vực 1/3 cuối sân nên số cầu thủ ở trung tâm sẽ ít đi khiến đội nhà dễ bị mất kiểm soát ở khu vực này – đặc biệt là khi phải đối mặt với những đối thủ có hàng tiền vệ đông đảo, mạnh mẽ.
Qua các thông tin ở trên có thể thấy mô hình 5 hậu vệ trong bóng đá không chỉ đơn thuần là “đổ bê tông” hay “dựng xe buýt” trước khung thành. Trong bóng đá hiện đại nó đại diện cho 1 thế trận linh hoạt và đầy tính chiến thuật, cho phép đội bóng chuyển đổi linh hoạt giữa phòng ngự và tấn công. Thành công của nó phụ thuộc vào thể lực cũng như kỷ luật của cầu thủ - đặc biệt là những cầu thủ chơi ở cánh, sự hiểu ý giữa 3 trung vệ. Đây là 1 vũ khí sắc bén trong tay những huấn luyện viên thông minh, tài ba.
Nếu các bạn còn thắc mắc nào khác hoặc có nhu cầu trang bị giày đá bóng chính hãng, quả bóng đá đạt chuẩn… hãy liên hệ với Zocker nhé!
ZOCKER - THỂ THAO TẠO NÊN SỨC MẠNH
☎ Hotline: 096 905 7088
🏪 Showroom:
- Hà Nội: Số 125 Vũ Tông Phan, P.Khương Đình, TP.Hà Nội.
- HCM: 271/1 Trịnh Đình Trọng, P. Hòa Thạnh, Q. Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh.
- Đà Nẵng: Số 81 Cách Mạng Tháng 8, phường Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng.
(Và Zocker đã có mặt tại tất cả các hệ thống đại lý phân phối trên toàn quốc)
